Dihydrotestosteron (DHT) is een hormoon dat in het hele lichaam een rol speelt. Het draagt onder andere bij aan mannelijke ontwikkeling, lichaamsbeharing en veranderingen tijdens de puberteit. Ook in de huid en haarzakjes is DHT actief. Daar kan het, afhankelijk van de gevoeligheid van de haarzakjes, invloed hebben op de manier waarop haar groeit. In dit artikel lees je wat DHT is, welke functies het heeft en waarom het bij sommige mensen een rol speelt bij erfelijk haarverlies.
Wat is het hormoon Dihydrotestosteron (DHT)?
Dihydrotestosteron (DHT) is een hormoon dat in het lichaam wordt gemaakt uit testosteron. Het hoort bij de androgenen, de hormonen die een rol spelen bij de ontwikkeling van mannelijke kenmerken. Vanaf jonge leeftijd heeft DHT invloed op verschillende processen in het lichaam. Tijdens de puberteit draagt het bijvoorbeeld bij aan de groei van lichaams- en baardhaar, een diepere stem en veranderingen in de huid. DHT is ook actief in talgklieren en kan daar invloed hebben op de vetproductie van de huid. Daarnaast kan het hormoon bij sommige mensen een rol spelen in seksueel gedrag en libido, al verschilt dat per persoon en hangt het samen met meerdere hormonale factoren.
De omzetting van testosteron naar DHT gebeurt via het enzym 5α-reductase. Dit enzym komt onder andere voor in de huid, talgklieren en haarzakjes. Mannen hebben gemiddeld hogere DHT-waarden dan vrouwen, maar ook bij vrouwen komt dit hormoon voor en vervult het vergelijkbare functies.
Hoe beïnvloedt DHT de haarzakjes?
DHT kan invloed hebben op haarzakjes doordat het zich hecht aan kleine ‘ontvangers’ in het haarzakje. Bij mensen die hier gevoelig voor zijn, kan het haarzakje daardoor langzaam kleiner worden. Dit heet miniaturisatie.
Als een haarzakje kleiner wordt:
- groeit het haar minder lang,
- wordt het dunner,
- en valt het sneller uit.
Dit proces gebeurt alleen bij mensen die hier erfelijk gevoelig (alopecia androgenetica) voor zijn. Bij hen reageren de haarzakjes sterker op DHT. Elke haargroeicyclus wordt het haarzakje een beetje kleiner, waardoor de haren steeds fijner worden en uiteindelijk bijna niet meer te zien zijn.
Het patroon verschilt vaak tussen mannen en vrouwen:
- Mannen zien meestal veranderingen bij de haarlijn en op de kruin. (Noorwood-schaal)
- Vrouwen krijgen eerder een bredere scheiding en dunner wordend haar bovenop het hoofd, terwijl de haarlijn meestal hetzelfde blijft. (Ludwig-schaal)
DHT-niveaus bij mannen en vrouwen
Mannen hebben gemiddeld hogere testosteron- en DHT-waarden dan vrouwen, maar ook bij hen bepaalt vooral de erfelijke gevoeligheid hoe sterk de haarzakjes op DHT reageren Bij vrouwen ligt dat anders. Zij maken minder DHT aan, maar hun haarzakjes kunnen wel gevoelig zijn voor dit hormoon. Vooral tijdens periodes waarin de hormoonbalans verandert (zoals rond de overgang, na een zwangerschap of bij gebruik of stoppen van anticonceptiemiddelen) kan die gevoeligheid zichtbaarder worden.
Factoren die jouw gevoeligheid voor DHT bepalen
We weten nu dat vooral de gevoeligheid van de haarzakjes bepaalt hoe sterk DHT invloed heeft op het haar. Maar waar komt die gevoeligheid precies vandaan? Verschillende factoren spelen daarbij een rol:
- Genetische aanleg voor de gevoeligheid (kijk eens rond in je familie, zijn je ooms al vroeg kalend?)
- Leeftijd (ouderdom verhoogd gevoeligheid DHT)
- Hormonale schommelingen (bijvoorbeeld na zwangerschap of tijdens de overgang)
Kun je DHT verminderen?
DHT kan niet volledig worden uitgeschakeld. Je kunt de hormoonaanmaak zelf niet veranderen, maar wel factoren ondersteunen die bijdragen aan een gezonde haargroeicyclus, zoals een goede hoofdhuidverzorging. DHT-blokkers kunnen bijvoorbeeld helpen bij het remmen van DHT. Wil je meer weten over stoffen die de invloed van DHT kunnen ondersteunen? Lees ons artikel over DHT-blockers.
Hoe wordt DHT gemeten en wat betekent dat?
Hoewel DHT via bloedonderzoek gemeten kan worden, zegt de waarde op zichzelf weinig over haaruitval. Dermatologen beoordelen vooral het:
- patroon van haaruitval
- tempo van verandering
- aanwezigheid van miniaturisatie
- familiegeschiedenis
DHT-waarden kunnen er normaal uitzien in een bloedtest, zelfs als iemand duidelijke tekenen van erfelijke haaruitval heeft. Dat komt (zoals eerder in het artikel benoemd) , omdat niet de hoeveelheid DHT het belangrijkste is. Niet de hoeveelheid DHT, maar de gevoeligheid van de haarzakjes is bepalend. Iemand met ‘normale’ DHT-waardes kan dus toch haarverlies krijgen als de haarzakjes sterk op dit hormoon reageren.
FAQ
Speelt DHT een rol bij baardgroei en acne?
Ja. DHT speelt een rol bij verschillende soorten haar, maar niet op dezelfde manier. Op de hoofdhuid kan DHT ervoor zorgen dat haarzakjes kleiner worden als je er gevoelig voor bent. Daardoor wordt hoofdhaar dunner. Bij baardhaar werkt het juist andersom: DHT stimuleert de groei van dikker, steviger baardhaar. Daarom krijgen jongens in de puberteit meer gezichtsbeharing
DHT kan daarnaast invloed hebben op de talgproductie van de huid. Bij sommige mensen betekent dat een vettere huid of sneller puistjes. Hoe sterk dat effect is, verschilt per persoon en hangt af van hoe gevoelig je huid en haarzakjes zijn voor DHT.
Wat is het verschil tussen DHT en testosteron?
Testosteron is een bekend hormoon dat veel verschillende taken heeft in het lichaam, zoals het reguleren van energie, spieren en stemming. DHT is een afgeleide vorm van testosteron. Het wordt lokaal in de huid en haarzakjes gemaakt en werkt daar sterker dan testosteron. Je kunt het zien als een krachtigere, meer plaatselijke vorm die vooral invloed heeft op huid en haar.
Conclusie
Dihydrotestosteron (DHT) is een krachtig hormoon dat op verschillende manieren actief is in het lichaam. Het speelt een rol bij mannelijke ontwikkeling, lichaams- en baardhaar, de huid en soms het libido. De invloed op het haar verschilt sterk per persoon en wordt vooral bepaald door de erfelijke gevoeligheid van de haarzakjes. Bij mensen met deze aanleg kan DHT bijdragen aan erfelijk haarverlies, terwijl anderen met vergelijkbare hormoonwaarden daar geen last van hebben. Door te begrijpen hoe DHT werkt en waarom de reacties zo uiteenlopen, wordt duidelijk waarom haarverlies vaak een combinatie is van genetica, hormonen en gevoeligheid van de follikels.
Bronnen
Kaufman, K. D. (1996). Androgen metabolism as it affects hair growth in androgenetic alopecia.
Urysiak-Czubatka, I., Kmieć, M. L., Broniarczyk-Dyła, G. (2014). Assessment of the usefulness of dihydrotestosterone in the diagnostics of patients with androgenetic alopecia.
Trüeb, R. M. (2002). Molecular mechanisms of androgenetic alopecia.
