Heb je last van haaruitval? Je bent niet alleen, iedereen heeft dit wel eens. Wel kan het zo zijn dat jouw haarverlies overmatig is. Je verliest dan meer haren dan ‘normaal is'. In deze blog vertellen we je meer over alopecia (de medische term voor haarverlies), veelvoorkomende oorzaken en de verschillen tussen mannen en vrouwen.
Wat is alopecia (haaruitval)?
Alopecia is de medische term voor haarverlies. Soms is haaruitval tijdelijk en groeit het weer terug, in andere gevallen is het blijvend. Je hebt verschillende vormen van alopecia:
- Androgenetische alopecia: ook wel bekend als erfelijke haaruitval
- Alopecia areata: een auto immuun-proces rond je haarwortel. Dit is een veelvoorkomende vorm van haarverlies
- Telogeen effluvium: tijdelijke haaruitval doordat de haargroeicyclus verstoord raakt, bijvoorbeeld na een operatie, bevalling, ziekte of veel stress
- Tractie alopecia: haaruitval doordat je jouw haar te vaak te strak draagt (in bijvoorbeeld een staart of knot).
- Alopecia totalis: een zeldzame, ernstigere vorm van alopecia areata. In plaats van kale plekken valt hierbij al het haar op de hoofdhuid uit door een auto-immuunreactie
Androgenetische alopecia (erfelijke haaruitval)
Androgenetische alopecia, ook wel erfelijke haaruitval genoemd, is de meest voorkomende vorm van haarverlies bij zowel mannen als vrouwen. Het ontstaat doordat sommige haarzakjes gevoelig zijn voor bepaalde hormonen. Bij mannen speelt vaak DHT (een afgeleide van testosteron) een rol. Dit hormoon kan ervoor zorgen dat haren steeds dunner worden en uiteindelijk uitvallen. Bij vrouwen wordt erfelijke haaruitval vaak zichtbaar rond of na de overgang. Dan verandert de balans tussen hormonen, omdat de hoeveelheid oestrogeen daalt. In combinatie met erfelijke aanleg en gevoeligheid voor androgenen kan dit leiden tot dunner haar. Het patroon verschilt per geslacht. Bij mannen begint het vaak bij de inhammen en de kruin. Bij vrouwen wordt meestal de scheiding breder en lijkt het haar boven op het hoofd dunner, terwijl de haarlijn vaak grotendeels behouden blijft.
Alopecia areata (pleksgewijze haaruitval)
Merk je ineens ronde, scherpe plekken zonder haar op je hoofd? Dan kan het gaan om alopecia areata. Dit is een auto-immuunziekte waarbij je eigen afweersysteem de haarwortels tijdelijk “aanvalt”. Daardoor stopt de haargroei plotseling.
Het verloop is vaak grillig. Soms valt er in korte tijd veel haar uit, en later kan het weer terugkomen. De kale plekken kunnen klein blijven, maar soms breiden ze zich uit. In zeldzame gevallen kan al het hoofdhaar (alopecia totalis) of zelfs alle lichaamsbeharing (alopecia universalis) uitvallen.
Alopecia areata kan niet alleen op de hoofdhuid voorkomen, maar ook in de baard, wenkbrauwen of wimpers. Het is geen besmettelijke aandoening, dus je kunt het niet van iemand anders krijgen of doorgeven.
Er bestaat op dit moment geen middel dat alopecia areata volledig kan genezen. Omdat de haarzakjes intact blijven, is er altijd een kans dat het haar spontaan weer terugkomt.
Telogeen effluvium
Telogeen effluvium is een tijdelijke vorm van haaruitval waarbij plotseling meer haren dan normaal uitvallen. Dit gebeurt doordat een groot aantal haarfollikels vervroegd in de rustfase van de haargroeicyclus terechtkomt, de zogenoemde telogene fase.
In deze fase groeit het haar niet meer en bereidt het zich voor om uit te vallen. Door een verstoring in het lichaam kunnen meer haren dan gebruikelijk in deze fase terechtkomen. Bekende aanleidingen zijn onder andere een periode van hoge koorts, een operatie, een bevalling, hevige stress of het wisselen van medicatie.
Telogeen effluvium zorgt meestal voor gelijkmatig haarverlies over de hele hoofdhuid, zonder duidelijke kale plekken. Omdat de haarzakjes intact blijven, kan het haar vanzelf weer aangroeien zodra de oorzaak voorbij is. Wanneer het haarverlies langdurig aanhoudt, kan sprake zijn van chronisch telogeen effluvium.
Voorbeelden telogeen efflivium
- Koorts
- Operatie
- Bevalling
- Hevige stress
- Bij wisselen of starten van medicijn gebruik
Tractie alopecia
Draag je vaak strakke vlechten, staarten of extensions? Of zet je regelmatig een strakke hoofddoek, pet of helm op? Dan kun je last krijgen van tractie-alopecia.
Deze vorm van haaruitval ontstaat door langdurige trek aan het haar. De constante spanning overbelast de haarzakjes. In het begin valt vooral het haar langs de haarlijn of slapen uit, precies op de plekken waar de druk het grootst is.
Gelukkig kan tractie-alopecia in een vroeg stadium volledig herstellen als je de spanning weghaalt en je haar rust geeft. Blijft de spanning echter jarenlang bestaan, dan kunnen de haarzakjes blijvend beschadigen en keert het haar niet meer terug.
Voorkomen is dus belangrijk. Wissel je kapsels af, draag je haar niet altijd strak naar achter en gebruik liever losse of zachte haaraccessoires. Bij klachten kan een arts advies geven of een behandeling starten.
Alopecia totalis
Alopecia totalis is een zeldzame, ernstigere vorm van alopecia areata. Hierbij valt al het haar op de hoofdhuid uit door een auto-immuunreactie die de haarwortels aanvalt. Soms begint dit met kleine ronde plekken die zich snel uitbreiden, soms verdwijnt het hoofdhaar bijna in één keer. Als ook wenkbrauwen, wimpers en ander lichaamshaar uitvallen, heet dit alopecia universalis.
Haaruitval bij mannen en vrouwen
Haaruitval komt bij mannen en vrouwen voor, maar ziet er vaak anders uit. Laten we kijken naar de verschillen en oorzaken.
Verschillen in patroon en oorzaak
Bij mannen begint haaruitval vaak bij de inhammen en op de kruin. De haarlijn schuift langzaam terug en het dunner worden van het haar volgt een duidelijk patroon. Bij vrouwen start het meestal bovenop: de scheiding wordt breder en het haar voelt minder vol. De voorste haarlijn blijft meestal staan. Bij vrouwen zit de gevoeligheid voor hormonen zoals DHT vaak meer in het midden van het hoofd, waardoor vooral daar het haar dunner wordt. Waarom de haarlijn meestal blijft staan, is niet duidelijk.
Hormonen spelen een rol, maar niet altijd op dezelfde manier. Bij mannen zorgt erfelijke gevoeligheid voor DHT ervoor dat haren steeds dunner terugkomen. Bij vrouwen valt haaruitval vaak meer op tijdens levensfases zoals na een zwangerschap of in de overgang. Ook tekorten, zoals een tekort aan ijzer of problemen met de schildklier, kunnen meespelen. Daardoor is het bij vrouwen soms moeilijker om direct te zien wat de belangrijkste oorzaak is.
Let op het verschil tussen dunner worden van je haar en meer haaruitval:
- Dunner worden gaat stap voor stap en past vaak bij erfelijke haaruitval. Je haren worden steeds fijner en volgen een vast patroon: bij mannen zie je het bij de inhammen en kruin, bij vrouwen vooral bovenop.
- Plots veel haren verliezen over het hele hoofd past vaker bij telogeen effluvium. Dit gebeurt meestal twee tot zes maanden na een trigger, zoals koorts, operatie, bevalling, stress of een medicijnwissel. Het komt bij zowel mannen als vrouwen voor en is meestal tijdelijk.
Hoe weet je welke vorm van haaruitval je hebt?
Infographic: Herken verschillende soorten alopecia
Haarverlies door ziektes of lichamelijke aandoeningen
Soms is haaruitval geen gevolg van alopecia zelf, maar een symptoom van een andere aandoening in het lichaam. Denk aan problemen met de schildklier, een ijzertekort, auto-immuunziekten of langdurige infecties. Ook een tekort aan bepaalde voedingsstoffen of bijwerkingen van medicijnen kunnen leiden tot diffuus haarverlies.
Daarnaast kunnen ook lokale aandoeningen van de hoofdhuid haaruitval veroorzaken, zoals:
- Tinea capitis (ringworm): een schimmelinfectie die ronde, schilferende kale plekken veroorzaakt.
- Lichen planopilaris: een ontstekingsziekte van de haarfollikels die littekenvorming kan geven.
Afhankelijk van de oorzaak kan het haarverlies zich verspreiden over de hele hoofdhuid of juist beperkt blijven tot specifieke zones. Het herstel hangt sterk af van de onderliggende aandoening en de tijdige behandeling daarvan.
Veelgestelde vragen over haarverlies
Hoeveel haarverlies is normaal?
Gemiddeld verlies je zo’n 50 tot 100 haren per dag. Is dit bij jou meer? Dan is er misschien sprake van overmatig haaruitval.
Wat is DHT en waarom is het belangrijk?
DHT staat voor dihydrotestosteron en wordt gevormd uit het mannelijk hormoon testosteron. Als jouw haarfollikels gevoelig zijn voor het hormoon DHT, kan dit zorgen voor erfelijk haaruitval.
Wat is het verschil tussen telogeen effluvium en ziektegerelateerd haarverlies?
Zowel telogeen effluvium als haaruitval door een ziekte kunnen verspreid over het hele hoofd optreden. Toch werken ze op een andere manier en herstellen ze verschillend.
Bij telogeen effluvium raken de haarzakjes tijdelijk van slag door een gebeurtenis in het lichaam. De haarwortels blijven gezond, waardoor het haar meestal vanzelf weer terugkomt zodra het lichaam hersteld is.
Bij haaruitval door een ziekte of aandoening ligt de oorzaak dieper. Een probleem met de schildklier, een auto-immuunreactie of een ontsteking van de hoofdhuid kan de haarzakjes langere tijd verstoren. Daardoor groeit het haar soms trager terug of niet volledig.
Conclusie
Haaruitval kan veel verschillende oorzaken hebben: van erfelijke vormen zoals androgenetische alopecia tot tijdelijke triggers zoals stress of ziekte, en soms als symptoom van een onderliggende aandoening. Het patroon en de ernst verschillen per persoon en per situatie. Vaak is haarverlies tijdelijk en groeit het vanzelf weer terug, maar soms is er sprake van blijvend haarverlies. Merk je dat je plotseling veel haren verliest, dat het patroon verandert of dat er andere klachten bijkomen? Dan is het verstandig om een huisarts of dermatoloog te raadplegen voor onderzoek en advies.
Bronnen
Gezondheid en Wetenschap – evidence-based info over haaruitval en hoofdhuidproblemen. gezondheidenwetenschap.be
British Association of Dermatologists – Patiënteninfo alopecia areata en “living guideline” (BJD, 2025). bad.org.uk
Huisarts & Wetenschap – Telogeen effluvium en behandelopties bij AGA (context voor de eerste lijn). Huisarts & Wetenschap
