Haaruitval is voor veel mensen een herkenbare zorg. In veel gevallen is het een vorm van alopecia, een medische verzamelnaam voor verschillende typen haarverlies, zoals erfelijke, hormonale of plaatselijke haaruitval.
Haarverlies kan ook een symptoom zijn van iets wat in het lichaam gebeurt. Bepaalde ziekten, hormonale stoornissen of medicijnen kunnen de haargroei tijdelijk of blijvend beïnvloeden.
Deze blog richt zich op haaruitval door ziektes en lichamelijke aandoeningen, dus wanneer haarverlies niet primair een type alopecia is, maar het gevolg van een medische oorzaak.
Wil je meer weten over de verschillende typen haaruitval zelf, zoals erfelijke haaruitval? Lees dan onze uitgebreide artikel ‘haaruitval oorzaken’?
Hoe kunnen ziektes haaruitval veroorzaken?
Ziekten kunnen haarverlies veroorzaken doordat ze het evenwicht in het lichaam verstoren. Sommige aandoeningen beïnvloeden de hormoonhuishouding, andere veroorzaken ontstekingen of leiden tot een tekort aan voedingsstoffen.
Enkele voorbeelden zijn:
- Hormonale veranderingen, bijvoorbeeld bij schildklierproblemen of PCOS.
- Ontstekingsreacties of auto-immuunprocessen, zoals bij lupus of darmaandoeningen.
- Voedingstekorten, zoals bij lever-, nier- of darmziekten.
- Medicatie, die het groeiritme van het haar kan vertragen of haaruitval als bijwerking kan geven.
Ziekten die haaruitval kunnen veroorzaken
Ontstekings- en auto-immuunziekten
Lupus is een auto-immuunziekte die verschillende delen van het lichaam kan aantasten, waaronder huid en haar. Hierdoor kan haarverlies optreden in vlekken of meer verspreide gebieden.
Ook ontstekingsziekten van de hoofdhuid, zoals lichen planopilaris of psoriasis, kunnen de haarzakjes beschadigen. Bij psoriasis herken je vaak rode, schilferige plekken die jeuken of pijnlijk aanvoelen. Wanneer de ontsteking niet tijdig wordt behandeld, kan het haar plaatselijk dunner worden of uitvallen.
Hormonale en stofwisselingsziekten
Hormonale verstoringen spelen een belangrijke rol bij veel vormen van haaruitval.
- Schildklieraandoeningen: een te snel of te traag werkende schildklier beïnvloedt de haargroei, waardoor het haar diffuus dunner wordt over de hele hoofdhuid.
- PCOS (Polycysteus Ovarium Syndroom): deze hormonale aandoening bij vrouwen wordt veroorzaakt door een overproductie van androgenen (mannelijke hormonen). Dit kan leiden tot dunner wordend haar op de kruin of een bredere scheiding.
- Diabetes: langdurige schommelingen in de bloedsuikerspiegel kunnen de bloedtoevoer naar de haarwortels verminderen, wat de haargroei vertraagt.
Chronische ziekten en voedingstekorten
Nierziektes
Nierziekten, ook wel chronische nierziekte (CKD) genoemd, kunnen het vermogen van de nieren om afvalstoffen uit het bloed te filteren aantasten. Haaruitval is een van de klachten die hierbij kunnen optreden, naast vermoeidheid, gewichtsverlies en verlies van eetlust. Het haarverlies is vaak diffuus en verspreid over de hele hoofdhuid.
Hoewel het exacte verband nog niet volledig is vastgesteld, wordt gedacht dat een langdurige nierziekte kan leiden tot tekorten aan belangrijke voedingsstoffen zoals ijzer en eiwitten. Deze voedingsstoffen zijn essentieel voor de haargroei.
Leverziekten
Leverziekten kunnen eveneens invloed hebben op de conditie van het haar. De lever speelt een cruciale rol bij het afbreken van afvalstoffen in het lichaam. Als de lever langdurig minder goed functioneert, kunnen tekorten aan vitamines en mineralen ontstaan, zoals biotine en zink. Ook dit kan bijdragen aan dunner of brozer haar.
Andere ziekten die haaruitval en vermoeidheid kunnen veroorzaken zijn onder meer schildklierproblemen, auto-immuunziekten en kanker.
Infectieziekten
Ziekte van Lyme
De ziekte van Lyme is een bacteriële infectie die wordt overgedragen door tekenbeten. Hoewel de ziekte vooral bekendstaat om klachten als koorts, hoofdpijn en vermoeidheid, kan ze ook leiden tot haaruitval. Het verband is nog niet volledig duidelijk, maar vermoed wordt dat de ontstekingsreactie die door de infectie ontstaat de haargroei tijdelijk kan verstoren. In zeldzame gevallen kan het afweersysteem hierdoor overactief reageren, wat haarverlies veroorzaakt. Wanneer je zowel Lyme als haaruitval hebt, hoeft dit dus niet altijd direct met elkaar samen te hangen.
Tinea capitis (ringworm)
Tinea capitis is een schimmelinfectie van de hoofdhuid die vooral bij kinderen voorkomt. Deze infectie veroorzaakt ronde, schilferige kale plekken en soms ontstekingen. De infectie is besmettelijk en kan worden overgedragen via mensen, dieren of besmette voorwerpen.
Seksueel overdraagbare aandoeningen (SOA’s)
Sommige infecties kunnen haaruitval veroorzaken. Vooral syfilis kan in de tweede fase van de infectie vlekkerige haaruitval veroorzaken. Andere infecties zoals hiv, chlamydia of gonorroe veroorzaken zelf geen haaruitval, maar de medicijnen die daarvoor worden gebruikt kunnen dit soms wel als bijwerking hebben.
Ontstekingsziekten van het maagdarmstelsel
Ziekte van Crohn
De ziekte van Crohn is een chronische ontstekingsziekte van het spijsverteringskanaal. Hoewel de ziekte vooral de darmen aantast, kunnen de ontstekingen en de bijbehorende medicatie ook de haargroei beïnvloeden. Haaruitval bij Crohn kan het gevolg zijn van ontstekingsprocessen in het lichaam die de haargroei tijdelijk stilleggen. Daarnaast kunnen medicijnen die worden gebruikt bij Crohn, zoals mesalazine, azathioprine en infliximab, haaruitval als bijwerking veroorzaken.
Colitis ulcerosa
Colitis ulcerosa lijkt sterk op de ziekte van Crohn, maar tast vooral de dikke darm aan. Ook hier kan haaruitval optreden door langdurige ontstekingen of medicatie.
Coeliakie (glutenintolerantie)
Coeliakie is een auto-immuunziekte waarbij het lichaam overgevoelig reageert op gluten. Hierdoor raakt het slijmvlies van de dunne darm beschadigd, wat de opname van voedingsstoffen belemmert. Veel mensen met coeliakie hebben last van voedingstekorten aan ijzer, zink en vitamines, die ook de haargroei beïnvloeden. Zodra gluten uit het dieet worden verwijderd en de opname van voedingsstoffen verbetert, kan het haar meestal weer herstellen.
Medicijnen die haaruitval kunnen veroorzaken
Bepaalde medicijnen hebben haaruitval als bijwerking. Dit kan tijdelijk zijn, of langer aanhouden zolang de medicatie wordt gebruikt. Voorbeelden zijn:
- Chemotherapie (tijdelijke remming van haargroei)
- Antidepressiva of bloedverdunners
- Schildkliermedicatie en hormonale anticonceptie
- Immunosuppressiva (zoals azathioprine en infliximab) bij auto-immuunziekten
De mate van haaruitval verschilt per persoon en hangt af van de dosering, zeldzaamheid bijwerking en behandelduur. In veel gevallen herstelt het haar na het stoppen of aanpassen van de medicatie.
Is het haarverlies tijdelijk of blijvend?
In de meeste gevallen groeit het haar weer terug zodra de ziekte onder controle is of de behandeling wordt gestopt. Bij aandoeningen waarbij de haarzakjes langdurig ontstoken raken of beschadigd worden, zoals bij sommige auto-immuunziekten, kan het haarverlies blijvend zijn.
Conclusie
Haaruitval kan het gevolg zijn van uiteenlopende ziekten en aandoeningen die het lichaam tijdelijk of blijvend uit balans brengen. Auto-immuunziekten, hormonale stoornissen, infecties of voedingstekorten kunnen de haargroei verstoren, net als bepaalde medicijnen die haaruitval als bijwerking hebben. In veel gevallen herstelt het haar vanzelf zodra de onderliggende oorzaak wordt behandeld of het lichaam weer in evenwicht is. Blijft het haarverlies echter aanhouden, dan is het verstandig om medisch onderzoek te laten doen om de precieze oorzaak vast te stellen en herstel te ondersteunen.
Bronnen
Gezondheid en Wetenschap. (z.j.). Haaruitval en hoofdhuidproblemen. Gezondheidenwetenschap.be. https://www.gezondheidenwetenschap.be
British Association of Dermatologists. (z.j.). Hair loss and systemic disease. Bad.org.uk. https://www.bad.org.uk
Journal of Cutaneous Pathology. (z.j.). Case of inflammatory hair loss associated with Lyme disease. Wiley Online Library. https://onlinelibrary.wiley.com
