Merk je dat je haar ineens dunner wordt of sneller uitvalt dan normaal? Dan zou je last kunnen hebben van telogeen effluvium: ook wel bekend als telogen alopecia. Dit is een tijdelijke vorm van haarverlies waarbij veel haren tegelijk uitvallen, vaak na stress, hormonale veranderingen of ziekte. We leggen je uit wat telogeen effluvium is, wat de belangrijkste oorzaken zijn en hoe lang dit meestal duurt.
Wat is telogeen effluvium?
Telogeen effluvium is een tijdelijke vorm van diffuus haarverlies. Dat betekent dat je haar gelijkmatig dunner wordt over je hele hoofd. Dit is wat anders dan bijvoorbeeld alopecia androgenetica (erfelijk haarverlies), waarbij je duidelijke patronen van haaruitval ziet.
Bij telogeen effluvium (ook bekend als telogeen haarverlies of telogen alopecia) vallen veel haren tegelijk uit, omdat ze versneld in de rustfase van de haargroeicyclus terechtkomen. Jouw haargroei verloopt namelijk in een cyclus met verschillende fases: een groeifase, een korte overgangsfase en een rustfase. In die rustfase stopt het haar tijdelijk met groeien en valt het uiteindelijk uit. Bij telogeen effluvium komen te veel haren tegelijk in deze rustfase terecht, waardoor je plotseling veel haar verliest.
Verschil met alopecia androgenetica
Bij telogeen effluvium is de haaruitval tijdelijk. Het haarzakje blijft gezond en er kan weer een nieuwe haar groeien. Bij alopecia androgenetica worden de haarzakjes steeds kleiner. Daardoor groeien er dunnere haren terug en kan kaalheid blijvend worden. Dat is dus een belangrijk verschil tussen beiden vormen van haarverlies.
Haargroeicyclus verstoord
Zoals we eerder in deze blogpost al zeiden: je haar groeit niet continu, maar in fases. Dit noem je ook wel de haargroeicyclus. Deze bestaat uit drie verschillende fases:
- Groeifase – In deze fase groeit je haar actief. Deze fase kan jaren duren.
- Overgangsfase – Je haar stopt met groeien en maakt zich klaar om uit te vallen. Dit duurt vaak een paar weken.
- Rustfase – Je haar valt uit en daarna begint de cyclus opnieuw.
Normaal verlies je 50 tot 100 haren per dag. Bij telogeen effluvium zijn dat er veel meer, omdat te veel haren tegelijk in de rustfase komen. Kortom de "normale" haargroeicyclus wordt verstoord.
Infographic: Haargroeicyclus uitgelegd
Oorzaken van telogeen effluvium
Hoe ontstaat telogeen effluvium eigenlijk? Dit kan door verschillende oorzaken komen. Laten we ze samen bekijken:
- Stress – bijvoorbeeld door een operatie, ziekte of emotionele spanning.
- Hormonale veranderingen – zoals na een bevalling, door wisseling van anticonceptie of tijdens de overgang.
- Zwangerschap – een paar maanden na de bevalling is tijdelijk haarverlies heel normaal.
- Voedingstekorten – bijvoorbeeld door een tekort aan ijzer, vitamine D of eiwitten.
- Ziekten – zoals infecties of problemen met de schildklier.
- Medicijnen – sommige medicijnen kunnen tijdelijk haaruitval geven.
Soms zijn bovengenoemde oorzaken voor jou niet aan de orde. Heb je alsnog last van diffuus haarverlies? Ga dan naar de huisarts. Hij of zij kan met je meekijken.
Hoe herken je het?
Bij telogeen effluvium merk je dat je haar overal wat dunner wordt. Dit heet ook wel diffuus haarverlies. In plaats van kale plekken, word je haar gelijkmatig minder vol over je hele hoofd. Je ziet dus niet één duidelijk gebied waar het haar uitvalt, maar eerder een algemene verdunning van het haar.
Veel mensen merken het pas op als het haar minder volume heeft of als er meer haren dan normaal uitvallen bij het wassen, kammen of borstelen. Soms vind je meer haren in het doucheputje, op je kussen of aan je kleding.
Het haar dat uitvalt, ziet er meestal gezond uit: het breekt niet af, maar valt in zijn geheel uit: vaak met een klein wit bolletje aan het uiteinde. Dat witte puntje is geen wortel, maar het deel van het haar dat in rust was.
Andere signalen
- Je scheiding lijkt breder te worden of je merkt dat je dun haar hebt waardoor je hoofdhuid beter te zien is.
- Je haar voelt lichter of slapper aan, vooral boven op het hoofd.
- Soms lijkt de hoofdhuid gevoeliger of iets pijnlijker bij aanraking, maar er ontstaan geen wondjes of schilfers.
Deze verschijnselen zijn kenmerkend voor telogeen effluvium, omdat de haarzakjes zelf niet beschadigd raken. Het haarverlies is daardoor meestal tijdelijk: zodra de haargroeicyclus weer in balans komt, groeit er geleidelijk nieuw haar terug.
Hoelang duurt telogeen effluvium?
Gelukkig is telogeen effluvium meestal tijdelijk. Binnen 6 tot 12 maanden groeit het haar vaak vanzelf weer terug, zodra de oorzaak weg is en je lichaam herstelt. Het kan wel even duren voordat je verschil ziet, omdat haar gemiddeld maar zo’n 1 centimeter per maand groeit. Soms herstelt het sneller, soms duurt het wat langer, afhankelijk van de gezondheid van je lichaam en de oorzaak van het haarverlies.
Er zijn twee vormen van telogeen effluvium te onderscheiden: de acute en de chronische vorm.
Acute vorm van telogeen effluvium
Bij de acute vorm van telogeen effluvium komen veel haren te vroeg in de rustfase van de haargroei. Dit gebeurt bijvoorbeeld na een stressvolle periode, hormonale verandering of problemen met de schildklier. Je lichaam richt zich tijdelijk op herstel van belangrijke functies, waardoor de haargroei even minder actief wordt.
Het haarverlies begint meestal twee tot vijf maanden na de uitlokkende gebeurtenis. Dat kan even schrikken zijn, want de gebeurtenis ligt dan vaak al achter je. Gelukkig herstelt de haargroei in de meeste gevallen vanzelf zodra het lichaam weer in balans komt.
Chronisch telogeen effluvium
Als het haarverlies langer dan zes maanden aanhoudt, spreken we van chronisch telogeen effluvium. Dit komt minder vaak voor en kan onzekerheid geven. Soms is er een duidelijke oorzaak, maar in ongeveer 30% van de gevallen niet. Mogelijke oorzaken zijn onder andere:
- Voedingstekorten, zoals een gebrek aan ijzer, biotine, selenium of eiwitten.
- Hormonale schommelingen, bijvoorbeeld bij schildklierproblemen of overgang.
- Langdurige ziekten, zoals lever- of nierproblemen.
- Chronische huidaandoeningen, zoals eczeem of psoriasis.
- Medicijnen of supplementen die haaruitval als bijwerking kunnen hebben.
Wanneer medisch advies zoeken?
Meestal gaat telogeen effluvium vanzelf over. Toch is het belangrijk om niet te lang met zorgen rond te lopen. Ga naar een huisarts of dermatoloog als:
- De haaruitval heel heftig is of langer dan een jaar duurt.
- Je twijfelt of het misschien een andere vorm van haaruitval is.
- Er andere klachten bijkomen, zoals pijnlijke plekken op de hoofdhuid of plotselinge kale plekken.
Conclusie
Telogeen effluvium is een tijdelijke vorm van diffuus haarverlies waarbij het haar overal op het hoofd dunner wordt. Het ontstaat meestal na een stressvolle gebeurtenis, hormonale verandering, ziekte of medicijngebruik. Omdat de haarzakjes gezond blijven, is de haaruitval omkeerbaar: zodra je haargroeicyclus weer in balans komt, groeit het haar vanzelf opnieuw aan.
Voor de meeste mensen stopt het haarverlies binnen 6 tot 12 maanden. Soms duurt het wat langer, maar blijvende kaalheid komt vrijwel nooit voor. Het kan even tijd kosten voordat je verbetering ziet, omdat haar langzaam groeit: gemiddeld ongeveer 1 centimeter per maand.
Merk je dat de haaruitval niet afneemt of twijfel je of er iets anders aan de hand is? Neem dan contact op met je huisarts of dermatoloog. Die kan helpen om de oorzaak te achterhalen en geruststelling te bieden.
Het belangrijkste om te onthouden: telogeen effluvium is meestal tijdelijk en herstelt vanzelf. Met voldoende rust, gezonde voeding en een beetje geduld komt je haar doorgaans weer terug in zijn normale groeiritme.
Veelgestelde vragen over telogeen effluvium
Wat is het verschil tussen diffuus haarverlies en telogeen effluvium?
Diffuus haarverlies betekent dat je haar overal tegelijk dunner wordt, in plaats van dat er kale plekken ontstaan. Telogeen effluvium is de meest voorkomende vorm van diffuus haarverlies. Hierbij komen veel haren tegelijk in de rustfase terecht, waardoor je tijdelijk meer haar verliest dan normaal.
Kan telogeen effluvium structureel terugkomen?
Ja, het kan terugkomen als de oorzaak opnieuw aanwezig is. Bij chronisch telogeen effluvium duurt het haarverlies langer dan 6 maanden.
Hoe wordt de diagnose telogeen effluvium gesteld?
Een arts bespreekt je klachten en kijkt naar je haar. Soms wordt er aan een plukje haar zachtjes getrokken (trekproef). Ook kan bloedonderzoek gedaan worden om te kijken of er een tekort of ziekte meespeelt.
Bronnen
Harrison S, Sinclair R. Telogen effluvium. Clin Exp Dermatol. 2002;27(5):389–395.
Malkud S. Telogen Effluvium: A Review. J Clin Diagn Res. 2015;9(9):WE01–WE03.
