Hormonale haaruitval komt vaak voor bij vrouwen met haarverlies. Naar schatting krijgt zo’n 50% van de vrouwen op een bepaald moment in haar leven te maken met zichtbaar haarverlies. De meest voorkomende vorm is haaruitval volgens het vrouwelijk patroon, iets waar ongeveer een derde van de vrouwen last van heeft.
Wat is hormonale haaruitval?
Hormonale haaruitval betekent dat je haar uitvalt doordat de balans van je hormonen verandert. Je haarzakjes reageren namelijk op signalen van je hormonen. Wanneer het hormoon DHT (een sterke vorm van testosteron) actiever wordt, of wanneer de vrouwelijke hormonen oestrogeen en progesteron dalen, kan dit ertoe leiden dat je haar sneller uitvalt en minder goed teruggroeit.
Hormonaal haaruitval kan zowel mannen als vrouwen treffen, maar het uit zich op een andere manier. Bij vrouwen wordt het haar meestal geleidelijk dunner over het hele hoofd, vaak zichtbaar bij de scheiding en bovenop. Bij mannen gaat het vaker om androgenetische alopecia: een erfelijke vorm van haaruitval waarbij hormonen een belangrijke rol spelen. Dit begint vaak met een terugtrekkende haarlijn of dunner wordend haar op de kruin. In deze blog richten we ons vooral op hormonaal haarverlies bij vrouwen.
De haargroeicyclus en hormonale haaruitval
Om haaruitval te begrijpen moeten we het eerst hebben over de haarcyclus. Hoe je haar groei en uitvalt verloopt namelijk in een cyclus. Volwassenen verliezen ongeveer 50 tot 150 haren per dag. Haren verliezen is dan ook een natuurlijk onderdeel van de haargroeicyclus. Sommige haren vallen uit, terwijl andere zich in verschillende groeifases bevinden:
- De anagene fase is de actieve groeiperiode waarin nieuwe haren uit de haarzakjes groeien. Ongeveer 80 tot 90% van je haar zit in deze fase.
- Daarna volgt de catagene fase (overgangsfase), dit duurt vaak enkele weken.
- Dan volgt de telogene fase komt: een rustfase waarin het haar niet meer groeit.
- Hormonale haaruitval kan ervoor zorgen dat haren sneller in de uitvalfase belanden. De anagene fase wordt korter, terwijl de telogene fase langer wordt. Hierdoor worden er minder nieuwe haren aangemaakt en begint zichtbare kaalheid.
Welke hormonen spelen een rol bij haaruitval?
Er zijn verschillende hormonen die invloed hebben op je haargroei:
- DHT (dihydrotestosteron): Dit is een sterke vorm van testosteron DHT hecht zich aan receptoren in de haarzakjes, waardoor deze krimpen en minder goed functioneren. Als je haarzakjes hier gevoelig voor zijn, verstoort dit de haargroeicyclus en kan dit haaruitval geven. Een toename van DHT kan worden veroorzaakt door hormonale veranderen. Denk aan de menopauze, langdurige stress of schildklierproblemen.
- Oestrogeen en progesteron: Deze vrouwelijke hormonen beschermen je haar. Wanneer deze dalen, kan je haar gevoeliger worden voor uitval.
- Cortisol: Dit is het stresshormoon. Als je langdurig veel stress hebt, kan dit je hormoonbalans verstoren en bijdragen aan haarverlies.
- Schildklierhormonen: Als je schildklier te snel of te langzaam werkt, kan dat je haargroei beïnvloeden. Je haar kan dunner worden of sneller uitvallen.
Wat zijn veelvoorkomende hormonale triggers bij vrouwen?
In een vrouwenleven zijn er verschillende hormonale schommelingen die voor (tijdelijk) haarverlies kunnen zorgen. Denk aan:
- Zwangerschap en post-partumperiode: Tijdens de zwangerschap is je oestrogeenniveau hoog, wat haargroei bevordert. Vaak zie je in deze periode dan ook nieuwe haren ontstaan en is je haar dikker dan normaal. Na je bevalling is er een snelle daling van oestrogeen, waardoor je haar in de rustfase terecht komt. Hierdoor ervaar je mogelijk tijdelijke haaruitval. Geen zorgen, want dit stabiliseert vaak weer.
- Overgang: Wanneer je in de overgang (menopauze) zit, ervaart je lijf een afname van oestrogeen en progesteron. Dit is voor veel vrouwen geen pretje en geeft vaak diverse ongemakken. Een daarvan kan zijn het ervaren van dunner wordend haar. Lees hier meer over haaruitval tijdens de overgang.
- Stoppen met hormonale anticonceptie: Wanneer je stopt met hormonale anticonceptie, dan ervaart je lijf een verandering in synthetische hormoonspiegels op. Dit kan de natuurlijke balans verstoren, met (tijdelijke) haaruitval als gevolg.
- Schildklierproblemen: Zowel hyperthyreoïdie als hypothyreoïdie (beiden vormen van schildklierproblemen) worden in verband gebracht met haarverlies.
- Chronische stress: Langdurige stress is niet goed, ook niet voor je haar. Het verhoogt cortisolniveaus, wat invloed heeft op andere hormoonspiegels en indirect de haargroei kan beïnvloeden.
- Slaaptekort: Ook slaaptekort kan je hormoonhuishouding verstoren, namelijk de onderdelen die zorgen voor herstel en rust.
- Voedingstekorten: Voor jouw hormonale regulatie zijn een aantal voedingsstoffen belangrijk. Denk aan ijzer, zink, vitamine D en B-vitamines. Wanneer je hier een tekort in hebt, kan dit haaruitval geven.
- Omgevingsfactoren: Wist je al dat in bepaalde cosmetica chemische stoffen kunnen zitten die de hormonen verstoren? De xeno-oestrogenen? Denk aan parabenen en UV-filters.
- Medicatie of medische aandoeningen: Ook kunnen een aantal medicijnen (zoals antidepressiva of anticonceptie) invloed hebben op de hormoonbalans.
Infographic: redenen voor homonaal haarverlies
Hoe herken je hormonale haaruitval?
Er zijn verschillende patronen en situaties waaraan je hormonale haaruitval kunt herkennen. Zo kun je geleidelijk verdunning van je haar opmerken, bijvoorbeeld op je kruin of langs je scheiding. Je kunt ook merken dat je haar overal wat dunner wordt, dit noem je diffuus haarverlies.
Zit je in een moment in je leven waarin je weet dat er hormonaal veel gaande is? Zoals een zwangerschap, verandering van anticonceptie of de menopauze? Dan is dat wellicht de reden van je haaruitval. Ook kun je letten op andere signalen zoals stemmingswisselingen, vermoeidheid, menstruatieproblemen of gewichtsschommelingen.
Hoe wordt hormonale haaruitval vastgesteld?
Een arts kan via bloedonderzoek nagaan of hormonen een rol spelen bij jouw haarverlies. Vaak worden de volgende waarden onderzocht:
- Schildklierwaarden (TSH, T3, T4)
- Geslachtshormonen (oestrogeen, testosteron, DHEA-S)
- IJzerstatus (ferritine)
- Vitamine D, B12 en foliumzuur
Wil je dus echt zekerheid hebben of je last hebt van hormonale haaruitval? Ga dan naar een arts.
Veelgestelde vragen over hormonale haaruitval
Is hormonale haaruitval tijdelijk of blijvend?
Dat hangt af van de oorzaak. Na een bevalling kan haaruitval tijdelijk zijn en herstelt het haar vanzelf. In andere gevallen, zoals bij erfelijke gevoeligheid voor DHT, kan de uitval aanhouden. Met de juiste verzorging kun je het haar ondersteunen en mogelijk het proces beïnvloeden.
Komt hormonale haaruitval alleen bij vrouwen voor?
Nee, ook mannen kunnen haaruitval krijgen door hormonale veranderingen. Maar bij vrouwen is het vaak ingewikkelder, omdat er meerdere hormonen meespelen, zoals oestrogeen en progesteron.
Hoeveel haren verlies ik gemiddeld per dag?
Normaal verliezen volwassenen zo'n 50 tot 100 haren per dag. Bij haaruitval kan dit oplopen tot meer dan 150 haren per dag.
Conclusie
Hormonale haaruitval is een veelvoorkomende vorm van haarverlies, vooral bij vrouwen. Het hangt nauw samen met schommelingen in hormoonniveaus zoals DHT, oestrogeen, progesteron en schildklierhormonen. Deze veranderingen ontstaan vaak in levensfasen zoals de zwangerschap, overgang of bij langdurige stress. Herkenning van het patroon en het begrijpen van de mogelijke oorzaken zijn belangrijke stappen in het omgaan met haaruitval. Hoewel hormonale haaruitval niet altijd te voorkomen is, kan het lichaam op diverse manieren ondersteund worden via een gezonde leefstijl en goede haarverzorging.
Bronnen
Sinclair, R. (2007). "Male pattern androgenetic alopecia." BMJ Clinical Evidence
Deloche, C. et al. (2007). "The influence of the menstrual cycle on the hair growth cycle." Dermatology
Mirmirani, P. (2011). "Hormonal changes and hair loss in women." Dermatologic Clinics
